نقد ادعای وجوب یاری یمانی در فرقه احمد الحسن بصری

مقدمه

یکی از باورهای غلط و ادعاهای فرقه احمد الحسن بصری، اعتقاد به وجوب یاری یمانی می‌باشد. اینان بر این باورند که نصرت و یاری یمانی واجب می‌باشد و در این جهت به حدیثی هم استناد می‌کنند.

لازم به ذکر است که در صورت اثبات وجوب یاری و نصرت یمانی، دردی دوا نشده و حقانیت احمد اسماعیل بصری همبوشی به عنوان یمانی ثابت نمی‌گردد. به عبارت دیگر، واجب بودن نصرت یمانی دلیل بر یمانی بودن احمد همبوشی نمی‌شود بلکه احمد باید با ادله‌ی دیگری یمانی بودن خود را ثابت نماید.

وی برای اثبات یمانی بودن خود، به قانون معرفت حجت – وصیت و سلاح و پرچم- استناد می‌کند که برای پی بردن به شیادی احمد همبوشی و بررسی قانون معرفت حجت، به مباحث حدیث وصیت و سلاح و پرچم در همین سایت رجوع فرمایید.

«بررسی حدیث وصیت در کتاب الغیبه شیخ طوسی»

«بررسی معنای اصلی سلاح امام و راه های تشخیص حجت واقعی از دروغین»

«بررسی مادی بودن یا معنوی بودن پرچم حضرت قائم که نزد ایشان است»

این فرقه پوشالی برای اثبات وجوب یاری یمانی به حدیث «اهدی الرایات» امام باقر ‌(علیه‌السلام) استناد می‌نمایند که در زیر به فرازهایی از آن اشاره می‌نماییم:

« … وَ لَیْسَ فِی الرَّایَاتِ رَایَهٌ أَهْدَى مِنْ رَایَهِ الْیَمَانِیِّ هِیَ رَایَهُ هُدًى لِأَنَّهُ یَدْعُو إِلَى صَاحِبِکُمْ فَإِذَا خَرَجَ الْیَمَانِیُّ حَرَّمَ بَیْعَ السِّلَاحِ عَلَى النَّاسِ وَ کُلِّ مُسْلِمٍ وَ إِذَا خَرَجَ الْیَمَانِیُّ فَانْهَضْ إِلَیْهِ فَإِنَّ رَایَتَهُ رَایَهُ هُدًى وَ لَا یَحِلُّ لِمُسْلِمٍ أَنْ یَلْتَوِیَ عَلَیْهِ فَمَنْ فَعَلَ ذَلِکَ فَهُوَ مِنْ أَهْلِ النَّارِ لِأَنَّهُ یَدْعُو إِلَى الْحَقِّ وَ إِلى طَرِیقٍ مُسْتَقِیم…»

ترجمه: در میان پرچم‌ها هدایتگرتر از پرچم یمانى نیست، آن پرچم هدایت است زیرا دعوت به صاحبتان می‌کند، و هنگامى که یمانى خروج کند خرید و فروش سلاح براى مردم و هر مسلمانى حرام است و چون یمانى خروج کرد به سوى او بشتاب که همانا پرچم او پرچم هدایت است، و برای هیچ مسلمانى جایز نباشد که علیه او بپیچد و مقابله نماید، پس هر کس چنین کند او از اهل آتش است، زیرا او به سوى حقّ و راه مستقیم فرا می‌خواند.

(غیبت نعمانی، ص256)

نحوه استدلال پیروان فرقه همبوشی در مورد وجوب یاری یمانی متفاوت است.

استدلال اول: وجوب یاری بر اساس پرچم هدایت بودنِ پرچم یمانی

گاهی می‌گویند:

«وَ لَیْسَ فِی الرَّایَاتِ رَایَهٌ أَهْدَى مِنْ رَایَهِ الْیَمَانِیِّ هِیَ رَایَهُ هُدًى / چون پرچم یمانی پرچم هدایت است لذا یاری او واجب می‌باشد»

با صرف نظر از ضعف سندی این حدیث، در جواب این استدلال می‌گوییم:

 صرف هدایت بودن پرچمی دلیل بر وجوب یاری آن پرچم نمی‌باشد. به عنوان نمونه پرچم خراسانی هم پرچم هدایت می‌باشد اما یاری خراسانی واجب نمی‌باشد. به حدیث زیر دقت فرمایید:

«عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه‌السلام أَنَّهُ قَالَ: کَأَنِّی بِقَوْمٍ قَدْ خَرَجُوا بِالْمَشْرِقِ یَطْلُبُونَ الْحَقَّ فَلَا یُعْطَوْنَهُ ثُمَّ یَطْلُبُونَهُ فَلَا یُعْطَوْنَهُ فَإِذَا رَأَوْا ذَلِکَ وَضَعُوا سُیُوفَهُمْ عَلَى عَوَاتِقِهِمْ فَیُعْطَوْنَ مَا سَأَلُوهُ فَلَا یَقْبَلُونَهُ حَتَّى یَقُومُوا وَ لَا یَدْفَعُونَهَا إِلَّا إِلَى صَاحِبِکُمْ قَتْلَاهُمْ شُهَدَاءُ أَمَا إِنِّی لَوْ أَدْرَکْتُ ذَلِکَ لَاسْتَبْقَیْتُ نَفْسِی لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ».

ترجمه: امام باقر (علیه‌السلام) فرمودند: گوئى می‌بینم که قومى در مشرق خروج کرده‌اند، حق را طلب می‌کنند اما به ایشان داده نمی‌شود، باز خواستار آن می‌شوند و به آنان داده نمی‌شود، پس زمانی که چنین می‌بینند شمشیرهاى خود را بر گردن خویش قرار دهند ‌[و آماده جنگ می‌شوند] پس آنچه را خواستند به آنان داده می‌شود ولى آنان قبول نمی‌کنند تا اینکه قیام نمایند و آن را به کسى ندهند مگر به صاحبتان، کشتگانشان شهیدند، آگاه باشید! اگر من آن را درک کنم حتما خود را براى صاحب این امر نگاه می‌داشتم.

(غیبت نعمانی، ص273)

با توجه به روایات، پرچمی که از مشرق خارج می‌شود همان رایات سود بوده که مربوط به لشکر خراسانی می‌باشد.

برای رویت روایات مربوط به خراسانی و هدایت بودن پرچم او به مقاله «نقد ادعای تنها پرچم هدایت بودن یمانی در فرقه احمد الحسن بصری» منتشر شده در وبسایت یمانی پژوهی مراجعه نمایید.

با توجه به حدیث فوق -و احادیث دیگر در مقاله‌ی تنها پرچم هدایت بودن یمانی- این گروه حق و هدایت بوده و پرچم را به امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) تحویل داده و کشتگانشان هم شهید می‌باشند اما با این احوال امام باقر (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «آگاه باشید! اگر من آن را درک کنم حتما خود را براى صاحب این امر نگاه می‌داشتم».

این کلام امام باقر (علیه‌السلام) به وضوح دلالت بر این دارد که یاری خراسانی واجب نمی‌باشد.

لازم به ذکر است که پیروان فرقه همبوشی گمان می‌کنند روایت فوق در مورد یمانی می‌باشد که در این صورت، با توجه به کلام امام باقر (علیه‌السلام) یاری یمانی واجب نمی باشد.

خلاصه اینکه حق و هدایت بودن پرچمی ملازمه با وجوب یاری آن پرچم ندارد. 

استدلال دوم: وجوب یاری بر اساس عبارت «یَدْعُو إِلَى صَاحِبِکُمْ»

برخی دیگر از مبلغین این فرقه پوشالی برای اثبات وجوب یاری یمانی به فراز دیگری از حدیث امام باقر (علیه‌السلام) استدلال نموده و می‌گویند:

«لِأَنَّهُ یَدْعُو إِلَى صَاحِبِکُمْ / با توجه به این فراز، چون یمانی دعوت به امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) می‌کند یاری او واجب است».

در پاسخ به این استدلال کودکانه عرض می‌کنیم:

صرف دعوت به سوی امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) دلیل بر وجوب یاری دعوت کننده نمی‌باشد.

 در حال حاضر افراد زیادی وجود دارند که دعوت به امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) می‌نمایند، آیا بر این اساس یاری همه آن‌ها واجب می‌باشد؟

ناگفته نماند که همّت احمد اسماعیل همبوشی برای دعوت و بیعت با خودش می‌باشد، نه دعوت وبیعت با امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) لذا او قطعا یمانی موعود نیست.

اگر احمد بصری واقعا یمانی است و دعوت به امام زمان می‌کند، پس چرا کتاب شرایع الاسلام را  -که حاوی فتاوای امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) می‌باشد- به نام خود منتشر نموده و جزو تالیفات خود می‌آورد؟

استدلال سوم: وجوب یاری بر اساس عبارت «فَانْهَضْ إِلَیْهِ»

برخی دیگر از مبلغین این فرقه پوشالی برای اثبات وجوب یاری یمانی به فراز دیگری از حدیث امام باقر (صلوات الله علیه) استدلال نموده ومی‌گویند:

«وَ إِذَا خَرَجَ الْیَمَانِیُّ فَانْهَضْ إِلَیْهِ فَإِنَّ رَایَتَهُ رَایَهُ هُدًى / “و چون یمانىّ خروج کرد به سوى او بشتاب که همانا پرچم او پرچم هدایت است.” همانطور که می‌بینید، امام باقر ‌(صلوات الله علیه) برای پیوستن به یمانی امر کرده‌اند و فرموده‌اند: فَانْهَضْ إِلَیْهِ، و صیغه امر دلالت بر وجوب دارد».

در پاسخ -با صرف نظر از ضعف سندی حدیث- می‌گوییم:

1. قرینه‌ موجود بر نفی وجوب نصرت یمانی در حدیث:

صیغه امر هنگامی دلالت بر وجوب دارد که قرینه‌ای بر خلاف آن در بین نباشد و اتفاقا در این موضوع قرینه هم موجود می‌باشد.

همانطور که سابقا بیان نمودیم، امام باقر (علیه‌السلام) به حقانیت پرچم مشرقی اشاره نموده و کشته‌های آنان را شهید خواندند اما در انتها فرمودند:

«أَمَا إِنِّی لَوْ أَدْرَکْتُ ذَلِکَ لَاسْتَبْقَیْتُ نَفْسِی لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ».

ترجمه: آگاه باشید! اگر من آن را درک کنم حتما خود را براى صاحب این امر نگاه می‌داشتم.

(غیبت نعمانی، ص273)

در حالیکه اگر نصرت یمانی واجب بود، باید می‌فرمودند:

«أَمَا إِنِّی لَوْ أَدْرَکْتُ ذَلِکَ لَفدیتُ نَفْسِی لِلیَمانِی» آگاه باشید! اگر من آن را درک کنم حتما خود را فدای یمانی می‌کردم.

پس نگه داشتن جان برای صاحب امر امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) به معنای عدم وجوب یاری یمانی می‌باشد.

2. تفسیر فرقه همبوشی درباره حدیث پرچم مشرق و اثبات عدم وجوب یاری یمانی:

جالب‌تر اینکه در فرقه همبوشی، حدیث پرچم مشرق را مربوط به خراسانی نمی‌دانند بلکه مربوط به یمانی می‌دانند که در این صورت هم عدم وجوب یاری یمانی از حدیث فهمیده می‌شود.

3. بر فرض وجوب یاری یمانی، یاری مربوط به زمان خروج است، نه زمان ظهور:

ناگفته نماند که اگر از امر امام باقر (علیه‌السلام) – وَ إِذَا خَرَجَ الْیَمَانِیُّ فَانْهَضْ إِلَیْهِ – وجوب هم فهمیده شود، این وجوب یاری مربوط به زمان خروج یمانی می‌باشد، نه زمان ظهور.

همانطور که می‌دانید در فرقه همبوشی بین ظهور و خروج تفاوت گذاشته و این دو را از هم جدا می‌کنند.

البته ما در مورد ظهور و خروج مطلب دیگری مطرح نمودیم که می‌توانید به مقاله «محل خروج یمانی» و «راه شناخت یمانی موعود» مراجعه فرمایید:

«بررسی محل خروج یمانی و نقد توجیهات فرقه احمد اسماعیل»

«نشانه‌های یمانی موعود و رسوایی مدعی دروغین، احمد اسماعیل بصری»

استدلال چهارم: وجوب یاری بر اساس عدم جواز مقابله با یمانی

برخی دیگر از مبلغین این فرقه پوشالی برای اثبات وجوب یاری یمانی به فراز دیگری از حدیث امام باقر (علیه‌السلام) استدلال نموده و می‌گویند:

«وَ لَا یَحِلُّ لِمُسْلِمٍ أَنْ یَلْتَوِیَ عَلَیْهِ/ “و برای هیچ مسلمانى جایز نباشد که علیه او مقابله نماید.” از این فراز وجوب نصرت یمانی فهمیده می‌شود».

و اما پاسخ ما به این استدلال کودکانه:

در این عبارات امام باقر (علیه‌السلام) جنگ و محاربه علیه یمانی را حرام اعلام فرمودند، نه اینکه بگویند: یاری یمانی واجب است.

حرمت مقابله و جنگ علیه یمانی مطلبی است و وجوب یاری یمانی مطلبی دیگر و به عبارت دیگر حرمت جنگ علیه یمانی، تلازمی با وجوب یاری او ندارد.

عجیب‌تر این که فرقه همبوشی عبارت «یَلْتَوِیَ عَلَیْهِ» را ترجمه دروغ «سرپیچی از فرمان او» نموده و تحویل مخاطبین خود می‌دهند.

اما این عبارت به معنای «بر علیه او بپیچد» یعنی «بر علیه او کاری کند و مقابله نماید» می‌باشد و لاغیر.

اساساً مقابله و جنگ با «حق و هدایت» ، مذموم بوده و اختصاصی به پرچم یمانی ندارد.

جالب‌تر اینکه اگر ترجمه من درآوردی «سرپیچی از فرمان او» را بپذیریم، باز هم وجوب یاری یمانی فهمیده نمی‌شود بلکه حرمت سرپیچی از او در حدیث بیان شده است.

یعنی اگر یمانی به شخصی دستوری بدهد، آن شخص حق سرپیچی از فرمان او را ندارد و پر واضح است که حرمت سرپیچی از دستورات یمانی تلازمی با وجوب یاری او ندارد.

لازم به ذکر است که ادعای کثرت روایات دالّه بر وجوب نصرت یمانی از سوی احمد اسماعیل همبوشی و فرقه او ادعایی باطل و دروغ بوده و جز روایت ضعیف السند ‌«اهدی الرایات» نصّ دیگری وجود ندارد که همین حدیث ضعیف السند هم با توجه به روایت امام باقر (علیه‌السلام) -که فرمودند: لَاسْتَبْقَیْتُ نَفْسِی لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ- دلالتی بر وجوب ندارد.

جمع‌بندی ادعای وجوب یاری یمانی

فرقه احمد اسماعیل ادعا می‌کند که یاری یمانی بر همه واجب است و هر کس با او مخالفت کند اهل آتش است؛ اما این ادعا برخلاف مبانی عقلی و روایی مکتب شیعه است. اولاً، هیچ روایت معتبری دلالت ندارد که یمانیِ مشخص‌شده‌ای – مانند احمد اسماعیل – مصداق قطعی یمانی باشد تا وجوب یاری او اثبات گردد. ثانیاً، روایات ناظر به یمانی، صرفاً مدح کلی از شخصیت او دارند، نه دستور صریح به اطاعت مطلق از هر مدعی این عنوان. ثالثاً، در هیچ‌یک از منابع شیعه، یاری فردی ناشناخته و بی‌نص، واجب شمرده نشده است. پس ادعای وجوب یاری یمانی، تلاشی برای تحمیل اطاعت بی‌چون‌وچرا از احمد اسماعیل است که پشتوانه‌ای شرعی ندارد و در زمره ادعاهای باطل فرقه او قرار می‌گیرد.

پرسش‌های متداول (FAQ)